2023 жылдың сәуірінде Жетісу облысы Жансүгіров ауылында баспасөз туры өтті. Межелі орны өткен жылдың желтоқсан айында материалдық-техникалық база жаңартылғаннан кейін қайта іске қосылған, мектеп жанындағы интернаты бар Есмұрат Сиқымов атындағы мектеп болды. Мектеп 1992 жылы ашылды, мезгіл-мезгіл күрделі жөндеулер жүргізіліп, 2022 жылы «Тірек ауыл мектептерінің әлеуетін дамыту» қайырымдылық жобасының тізіміне енді. Жобаның басты мақсаты — ауыл балаларына сапалы білім алуға, ал ауыл мұғалімдері үшін — өзінің кәсіби құзыреттілік деңгейін арттыруға тең мүмкіндіктер ұсыну. Жобаның маңыздылығы туралы айта кетсек, бүгінде Қазақстандағы барлық мектептердің 71 пайызы (5 мыңнан астам) — ауылдық және олардың жартысына жуығында кадрлармен және техникалық жарақтандырумен байланысты проблемалар бар екенін атап өткен жөн.
Іс жүзінде жоба аясында мыналар орын алады: кабинеттерде жаңа парталар, бұзуға төзімді орындықтар, интерактивті тақталар, компьютерлер, мектепте — STEM-кабинеттер, арт-студиялар, даму аймақтары мен шеберханалар пайда болады. Мұғалімдер НЗМ оқытушыларынан оқытудан өтеді, мектеп бағдарламаларын жаңартады және басқа ауылдардағы әріптестерімен білімдерімен бөліседі. Осылайша, Қазақстан бойынша 17 мектепте.
Жобада мүдделі тараптардың мінсіз құрамы көзделген: мемлекет, бизнес және ҮЕҰ. «Қазақстан халқына» қоры арқылы материалдық бөлікке бизнес өкілдері, ал білім беру бөліміне Назарбаев Зияткерлік мектептері жауапты. Бұл ретте бүкіл жобаны «Білім беруді тұрақты дамыту қоры» (ББТДҚ) қадағалайды. Осылайша, Beeline Қазақстан компаниясы оған 2 млрд теңге салып, жоба серіктестерінің біріне айналды. Бұл қалай және неліктен болғаны туралы біз компания өкілдерімен сөйлестік.
Кез келген бизнес сияқты, компания корпоративтік әлеуметтік жауапкершіліктің (КӘЖ) басым бағыттарын таңдады: бұл жастардың цифрлық кәсіпкерлігін қолдау және білім беруді қолдау. Жобалардың мақсатты аудиториясы – жастар мен балалар, олар «үнсіз ұйғарым бойынша цифрлық әлемнің заманауи мүмкіндіктерін пайдалана отырып, сапалы бәсекеге қабілетті білім алуы тиіс», – деп есептейді компания.
Сондықтан Beeline «Қауіпсіз интернет» жобасын қолдады, оның аясында компания Қазақстанның ең ірі білім беру платформасы Bilim Media Group-пен серіктестікте орта мектептер үшін цифрлық сауаттылық сабақтарына енгізді. Олар платформаны пайдаланатын 200 000-нан астам оқушыға қолжетімді. Компания мен ел үшін маңызды тағы бір жоба — қала мен ауыл арасындағы цифрлық теңсіздікті жоюға бағытталған «250+». Жобаның арқасында екі жыл ішінде 250-ден астам тұрғыны бар ауылдарда миллионнан астам ауыл тұрғындары интернетке қол жеткізді.
«Тірек мектептерді дамыту жобасы ауыл балаларының сапалы бәсекеге қабілетті білімге қол жеткізуін қамтамасыз ете отырып, тең мүмкіндіктер жасауға ықпал етеді. Сондықтан Beeline Қазақстан осы маңызды бастаманы қолдауға қуанышты, ал біздің қаражатымызға — ал біз 2 миллиард теңге туралы айтып отырмыз — еліміздің әр түрлі өңірлеріндегі сегіз ауылдық мектеп үздік зияткерлік мектептердің стандарттарына жеткізілді», — дейді компанияның СЕО Евгений Настрадин.
Мұның бәрі 2022 жылғы қаңтардағы оқиғалардан кейін Президент Тоқаев денсаулық сақтау, білім беру және әлеуметтік қолдау саласындағы проблемаларды шешу мақсатында «Қазақстан халқына» қоғамдық әлеуметтік қорын құруды тапсырғанынан басталды. Барлық ірі компаниялар, сондай-ақ белгілі бизнесмендер, соның ішінде Beeline Қазақстан осы қорға өз жарналарын жасады. Алдын ала уағдаластық бойынша компанияның ақшасы Beeline КӘЖ шоғырлануы шеңберінде және компанияның өзімен келісім бойынша ғана жобаға пайдаланылуы мүмкін.
«Мұндай жобаны іздеуде біз ББТДҚ қызметімен таныстық», — дейді Евгений Настрадин. Осы қордың тірек ауыл мектептерін дамыту жөніндегі жобасына «Қазақстан халқына» қоры да қызығушылық танытты және біздің 2 млрд теңгемізді оны іске асыруға бағыттау туралы шешім қабылданды».
Бірақ жобаға ақша бөлу бір бөлек, ал оның белгіленген мақсаттарға жұмсалғанына көз жеткізу қажет. Мектептердің тізімін бейінді министрлік (ҚР ҚМ) – еліміздің әр өңірінде бір мектептен ұсынды. Beeline Қазақстан осы тізімнен сегіз мектепті таңдады – негізінен, жаңадан құрылған облыстардағы мектептерге назар аударылады. Таңдалған мектептерді сатып алу мен жабдықтауды бастамас бұрын, компания қызметкерлері жергілікті жерлерде материалдық-техникалық базаның нақты қажеттілігі мен жай-күйін түсіну үшін барды.
Жоба «Тірек ауыл мектептерінің әлеуетін дамыту» деп аталады, сондықтан болашақта үш-бес жыл ішінде ауданда немесе тіпті, облыста білім беру флагманы болатын мектептерді таңдау маңызды болды. «Біз әр ауданда ауданның даму нүктесі, ресурстық орталыққа айналатын осындай тірек мектеп болғанын қалаймыз. Болашақта тірек мектептер магниттеп, яғни басқа мектептерді, ең алдымен, шағын жинақты мектептерді өзіне тартады. Мұндай мектептер, әдетте, тірек мектептен 50-60 шақырым радиуста болады», – деді ББТДҚ директоры Данияр Тоқтарбаев.
Содан кейін сегіз мектептегі 280 оқу кабинеті үшін мектеп жиһаздарын, оқу жабдықтары мен керек-жарақтарын сатып алу кезеңі басталды. Процеске қатысушылардың айтуынша, өнім берушілерді таңдау кезінде Петропавл, Павлодар және Алматыдан жергілікті өндірушілерге артықшылық берілді. Бірақ, әрине, шетелден сатып алуға тура келген заттар болды. Олардың арасында өндіруші өмір бойы кепілдік беретін португалдық эргономикалық бұзуға төзімді орындықтар бар.
Beeline Қазақстан компаниясы жаңартқан әрбір мектепке орта есеппен 250 млн теңге жұмсалды. Егер бүкіл жоба ауқымында есептесек, жобаға түскен әрбір оқушыға бүкіл ел бойынша 329 мың теңге инвестицияланды.
Сонымен, өткен жылдың қыркүйек айында Ақмола облысындағы жаңартылған Қатаркөл орта мектебінің тұсаукесері өтті. Мектепте арт-студия, онлайн сабақтар мен шеберлік сыныптарын жазуға арналған телестудия, еңбек сабақтарына арналған шеберханалар, сондай-ақ сапалы демалуға арналған орындар пайда болды.
Содан кейін жоба картасында бірінен соң бірі Қазақстанның шығысынан батысына дейін, Ақмола облысынан Абай облысына дейін жаңартылған мектептер іске қосыла бастады. Мәселен, 15 жылда алғаш рет Марқакөл мектебінің жабдықталуы жаңартылды. «Мектепте, тіпті, атмосфера өзгерді. Жобаның басында мұғалімдер бұл мүмкін деп сенбеді. Содан кейін НЗМ-ге оқуға жіберілді, ал келген кезде оларды сыныптарда жаңа жабдықтар күтті. Сол кезде олар шабыттанды! Қазір әрбір мұғалім ерекше сабақ өткізіп, ойнатып, оқушыны қызықтырғысы келеді», – дейді № 1 Марқакөл орта мектебінің директоры Жарқын Үркімбаев. Және соңғы, сегізінші мектеп 2023 жылдың 6 ақпанында Түркістан облысы Шәуілдер ауылында іске қосылды.
Компания бұдан әрі мектептермен байланыста болатынын атап өту маңызды: сатып алынған жабдықтар, жаңа кабинеттер, зертханалар мен студиялар шынымен жұмыс істеп, балаларды дамытып жатқанына сенімді болғысы келеді.
«Білім беру саласында біз оқушылар мен тәрбиешілерге қоршаған орта мен көзқарасты өзгерту, сондай-ақ оқыту процесі мен моделін ұйымдастыруға инновация енгізу арқылы экожүйе құрамыз. Яғни, біз білім баланың тұратын және оқитын жерінде сапалы және қолжетімді болғанын қалаймыз. Сондықтан біз мектептерді заманауи жабдықтармен жабдықтаймыз және білім беру технологияларымен қамтамасыз етеміз. Өткен жылдан бастап серіктестерімізбен бірге 17 өңірде 17 тірек мектеп құрдық. Білім трансферінің берілуін кеңейту үшін біз қосымша 63 ауылдық мектеп құрамыз», – деп атап өтті «Қазақстан халқына» қоғамдық қоры басқарма төрағасының орынбасары Ләззат Чинкисбаева.
Бірақ бұл оқиғада ең маңыздысы, әрине, балалар. «Бізге STEM зертханасы мен телестудия әкелініп, жеткізілгенде, біз өз көзімізге сене алмадық. Біз қамқорлықты сезіндік. Бізге осындай мүмкіндіктер бергені керемет! Бүгін мұны кез келген қалалық мектепте кездестіре алмайсыз, ал бізде Марқакөлде бар!» – дейді 10-сынып оқушылары Қабдуали Аружан мен Саматова Еңлік. Шынында да, мектептердің жаңартылғанға дейінгі жағдайын және қазіргі келбетін суреттерден қарасаңыз, бей-жай қалу мүмкін емес. Енді барлық жағдайы жасалған мектепте жақсы білім алуға мүмкіндігі бар ауыл оқушылары үшін қуанбау мүмкін емес.
«Әр адамға жақсылық жасау, бөлісу, көмектесу қажеттілігі жүктелген. Компанияның жетістігі оның жоғары бизнес көрсеткіштерімен ғана емес, сонымен бірге қоғамға қалай көмектесетіндігімен де анықталады. Компания «250+» жобасын жүзеге асыратындықтан, яғни шалғай ауылдарда connectivity қамтамасыз ететіндіктен, сондай-ақ білім беруді қолдайтындықтан, біз ауылдық мектептерді қолдау және дамыту жобасын таңдадық. Бұл жоба сонымен қатар ауыл балаларына сапалы бәсекеге қабілетті білім алуға мүмкіндік беру арқылы тең мүмкіндіктер жасауға ықпал етеді. Міне, ол іске асырылды, бүгінде оған 4000-ға жуық ауыл оқушылары қамтылды. Біз еліміз үшін осындай маңызды жобаның бір бөлігі болғанымызға қуаныштымыз және ол одан әрі дамитынына сенеміз», – деп қорытындылады Beeline Қазақстан СЕО.
